Obesitas is meer dan “te zwaar zijn”. Het is een chronische ziekte waarbij een overmatige hoeveelheid lichaamsvet de gezondheid schaadt. Mensen met obesitas hebben een verhoogd risico op allerlei lichamelijke én psychische klachten. Hieronder vind je de meest gestelde vragen, onderverdeeld per thema, met heldere en volledige antwoorden.
Wil je zelf aan de slag met je gezonde leefstijl? Het Online Leefstijlprogramma kan je daarbij helpen. Aanmelden kan hier.
Obesitas is een medische term voor ernstig overgewicht. Het wordt gedefinieerd als een Body Mass Index (BMI) van 30 of hoger. Bij obesitas is er sprake van een overmatige vetopslag in het lichaam die leidt tot gezondheidsrisico’s.
Er bestaan drie klassen:
Klasse I: BMI 30–34,9
Klasse II: BMI 35–39,9
Klasse III (morbide obesitas): BMI 40 of hoger
Obesitas is een chronische aandoening die ontstaat door een samenspel van biologische, psychologische, sociale en omgevingsfactoren.
Overgewicht: BMI tussen 25 en 30
Obesitas: BMI 30 of hoger
Bij obesitas is de hoeveelheid vet in het lichaam zodanig hoog dat het een verhoogd risico geeft op chronische ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten, slaapapneu en bepaalde vormen van kanker.
Obesitas ontstaat meestal door een langdurige disbalans tussen energie-inname (voeding) en energieverbruik (beweging, stofwisseling). Maar het is geen kwestie van “te veel eten en te weinig bewegen” alleen. Andere belangrijke factoren:
Erfelijkheid: aanleg speelt bij veel mensen een grote rol
Hormonen: o.a. leptine, insuline, ghreline
Slaaptekort en chronische stress
Psychologische factoren zoals emotie-eten
Omgeving: calorierijke voeding, weinig beweging, verleidingen
Medicijngebruik (zoals antidepressiva, prednison)
Nee. Obesitas is een chronische aandoening waarbij leefstijl wel een rol speelt, maar de oorzaak is complex. Schuld en schaamte maken het probleem vaak erger. Erfelijkheid, hormonale factoren, gedragspatronen en leefomgeving zijn allemaal van invloed. Mensen met obesitas moeten medisch én psychologisch serieus genomen worden.
Obesitas verhoogt het risico op onder andere:
Diabetes type 2
Hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten
Slaapapneu en ademhalingsproblemen
Artrose (slijtage van gewrichten, vooral knieën en heupen)
Leververvetting (niet-alcoholische leververvetting, NAFLD)
Vruchtbaarheidsproblemen
Verschillende vormen van kanker (zoals darm-, borst-, baarmoederkanker)
Daarnaast kan obesitas leiden tot:
Depressie, angst, sociaal isolement
Laag zelfbeeld en verminderde levenskwaliteit
Sommige mensen met obesitas hebben nog geen duidelijke klachten, maar het risico op gezondheidsproblemen neemt toe naarmate het gewicht en de duur van obesitas stijgt. Vroeg ingrijpen is daarom belangrijk, ook als je je nog ‘fit’ voelt.
De meest gebruikte maat is de Body Mass Index (BMI). Deze bereken je door het lichaamsgewicht in kilo’s te delen door het kwadraat van de lengte in meters.
Bijvoorbeeld: 100 kg / (1.70 m x 1.70 m) = BMI 34,6
Daarnaast kijkt een arts ook naar:
Vetverdeling (buikomtrek belangrijker dan totaalgewicht)
Bloedwaarden: cholesterol, glucose, leverwaarden
Comorbiditeiten: zoals hoge bloeddruk, slaapapneu, PCOS
De buikomtrek geeft een betere indicatie van het gezondheidsrisico dan BMI alleen.
Mannen: < 102 cm
Vrouwen: < 88 cm
Een grotere buikomtrek duidt op veel visceraal (orgaan)vet, dat extra schadelijk is voor de gezondheid.
De behandeling is altijd multidisciplinair en bestaat uit:
Leefstijlbegeleiding: voeding, beweging, gedrag
Psychologische ondersteuning: bij eetproblemen, emotie-eten
Medicatie: zoals GLP-1 agonisten (bijv. Wegovy, Ozempic)
Chirurgie: maagverkleining (bij ernstige obesitas)
De behandeling moet altijd afgestemd zijn op de persoon. Obesitas is een chronische aandoening, dus blijvende ondersteuning is vaak nodig.
Voor veel mensen met obesitas is zelfstandig afvallen op lange termijn niet voldoende succesvol. Minder dan 5% van de mensen met morbide obesitas houdt het gewichtsverlies langer dan 5 jaar vast zonder professionele hulp. Daarom wordt een medische aanpak steeds vaker aangeraden.
Veel mensen met obesitas ervaren:
Schaamte of schuldgevoelens
Angst om beoordeeld of afgewezen te worden
Sociale isolatie
Verminderde zelfzorg en zelfbeeld
Eetbuien of emotie-eten als copingmechanisme
Daarom is psychologische begeleiding (zoals cognitieve gedragstherapie of ACT) vaak een belangrijk onderdeel van de behandeling.
Ja. Erfelijkheid verklaart deels waarom sommige mensen sneller aankomen of moeilijker afvallen. Obesitas komt vaker voor in families – deels door genetica, deels door gedeelde leefstijl en gewoonten.
Sommige zeldzame vormen van obesitas zijn monogenetisch (zoals leptinedeficiëntie), maar in de meeste gevallen gaat het om een complex samenspel van erfelijke en omgevingsfactoren.
Ja, vroeg beginnen is essentieel. Belangrijke factoren zijn:
Gezonde, regelmatige voeding vanaf jonge leeftijd
Beperking van schermtijd
Voldoende slaap en beweging
Aandacht voor emotioneel welzijn
Ouders als voorbeeldfunctie
Professionele begeleiding is nodig als een kind obesitas ontwikkelt. Het doel is niet alleen gewichtsverlies, maar het verbeteren van gezondheid, zelfbeeld en gedrag.
Raadpleeg de huisarts of jeugdarts bij:
Plotselinge gewichtstoename
Moeite met bewegen of ademhalen
Negatief zelfbeeld
Familiegeschiedenis van obesitas, diabetes of hartproblemen
Er zijn speciale behandelprogramma’s voor kinderen en jongeren met overgewicht of obesitas, waarbij het hele gezin betrokken wordt.
Ja, vaak wel – afhankelijk van het type behandeling en BMI:
Leefstijlprogramma’s (GLI) worden vergoed vanuit de basisverzekering (BMI ≥ 25 + risicofactoren of BMI ≥ 30)
Medicatie wordt nog niet standaard vergoed voor obesitas (wel bij diabetes type 2)
Bariatrische chirurgie wordt volledig vergoed bij BMI ≥ 40 of ≥ 35 + comorbiditeiten, mits het volledige medische traject wordt gevolgd
Je kunt terecht bij:
De huisarts (eerste aanspreekpunt)
Diëtist (direct toegankelijk)
Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI)
Obesitaskliniek of ziekenhuis met gespecialiseerd team
Bekijk onze programma’s en tips om je leefstijl natuurlijk te verbeteren. Hier lees je meer over het Online Leefstijlprogramma bij obesitas.
Van weekmenu’s tot leefstijlbegeleiding: kleine veranderingen, grote impact op je gezondheid!
