Cholesterol: vriend én vijand. Hier beantwoorden we de meest gestelde vragen. Wil je zelf aan de slag met je gezonde leefstijl? Het Online Leefstijlprogramma kan je daarbij helpen. Aanmelden kan hier.
Kort uitgelegd:
Cholesterol is een vetachtige stof die essentieel is voor je lichaam. Je hebt het nodig voor onder andere hormonen, vitamine D en gezonde celwanden. Je lichaam maakt zelf cholesterol aan, maar je krijgt het ook binnen via voeding.
Het verschil:
HDL-cholesterol (goed): Helpt om overtollig cholesterol op te ruimen.
LDL-cholesterol (slecht): Kan zich ophopen in je bloedvaten en risico geven op hart- en vaatziekten.
De balans tussen beide is cruciaal voor je gezondheid.
Nee, cholesterol is onmisbaar voor je lichaam! Je hebt het nodig voor allerlei vitale processen. Alleen te veel LDL-cholesterol in je bloed kan schadelijk zijn. Het draait dus om de juiste balans, niet om “geen cholesterol”.
Ja, naarmate je ouder wordt, stijgt je cholesterolgehalte meestal. Daarom wordt het extra belangrijk om gezonde leefgewoonten aan te houden en je bloedwaarden regelmatig te laten checken, vooral vanaf je 40e jaar.
Meestal voel je niets van een verhoogd cholesterol. Het geeft geen pijn of andere duidelijke klachten. Daarom is het belangrijk om regelmatig je bloedwaarden te laten controleren, zeker als je risicofactoren hebt zoals erfelijkheid, overgewicht of een hoge bloeddruk.
Waarde-indicatie:
Totaal cholesterol: onder de 5 mmol/L = wenselijk
LDL-cholesterol: onder de 3 mmol/L = ideaal (of nog lager bij extra risico)
Een bloedtest is de enige manier om zeker te weten hoe jouw cholesterol ervoor staat.
Mogelijke gevolgen:
Vernauwing van de bloedvaten (aderverkalking)
Hogere kans op een hartinfarct of beroerte
Minder goede doorbloeding van organen en ledematen
Een verhoogd cholesterol voel je vaak niet, maar kan wél veel schade aanrichten.
Ja, chronische stress kan indirect bijdragen aan een verhoogd cholesterol. Stress kan bijvoorbeeld leiden tot ongezondere eetgewoonten, minder bewegen en slechter slapen, wat allemaal invloed heeft op je cholesterolwaarden. Ontspanning en stressmanagement zijn dus óók onderdeel van een gezonde leefstijl.
Ja, roken verlaagt je HDL (“goede”) cholesterol en verhoogt het risico op beschadiging van je bloedvaten. Door te stoppen met roken verbeter je niet alleen je cholesterolprofiel, maar verlaag je ook je risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk.
Waarde-indicatie:
Totaal cholesterol: onder de 5 mmol/L = wenselijk
LDL-cholesterol: onder de 3 mmol/L = ideaal (of nog lager bij extra risico)
Een bloedtest is de enige manier om zeker te weten hoe jouw cholesterol ervoor staat.
Advies:
Laat je cholesterol controleren:
Vanaf 40 jaar, of eerder bij risicofactoren
Bij familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten
Bij andere gezondheidsklachten of preventieve checks
Regelmatig meten helpt om op tijd in te grijpen.
Leefstijltips om je cholesterol te verbeteren:
Eet meer vezels, groente, fruit, noten en gezonde vetten.
Beweeg minimaal 30 minuten per dag.
Stop met roken.
Houd een gezond gewicht aan.
Zelfs kleine stappen kunnen al verschil maken!
Ja, voeding heeft invloed!
Voedingsmiddelen die je cholesterol kunnen verbeteren:
Haver (beta-glucanen)
Peulvruchten
Ongezouten noten
Plantaardige oliën zoals olijfolie
Ook minder verzadigd vet eten helpt om je LDL te verlagen.
Matige alcoholconsumptie (bijvoorbeeld een glas rode wijn) wordt soms in verband gebracht met een iets hoger HDL (“goed”) cholesterol. Maar te veel alcohol verhoogt het risico op hoge triglyceriden, een ander soort vet in je bloed, en kan schadelijk zijn voor je lever en hart. Balans is dus essentieel: liever weinig of geen alcohol.
In veel gevallen wel! Met een gezonde leefstijl kun je je cholesterolwaarden flink verbeteren. Denk aan gezonder eten, stoppen met roken, meer bewegen en eventueel afvallen. Soms is leefstijlverandering zelfs voldoende om medicijnen te vermijden of uit te stellen.
Voorzichtig:
Supplementen zoals rode gist rijst of plantensterolen kunnen soms ondersteunen, maar ze zijn niet altijd veilig of geschikt voor iedereen. Overleg daarom altijd met een arts of specialist.
Medicatie zoals statines wordt ingezet als leefstijlveranderingen onvoldoende effect hebben of als je een verhoogd risico op hart- en vaatziekten hebt.
Je arts kijkt naar je totale risicoprofiel voordat je medicatie krijgt voorgeschreven.
Familiaire hypercholesterolemie is een erfelijke aandoening waarbij je van nature een (zeer) hoog cholesterolgehalte hebt. Mensen met FH hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten op jonge leeftijd. FH wordt vaak opgespoord via familieonderzoek en vereist vaak intensieve behandeling.
Bekijk onze programma’s en tips om je cholesterol natuurlijk te verbeteren. Hier lees je meer over het Online Leefstijlprogramma bij hart- en vaatziekten.
Van weekmenu’s tot leefstijlbegeleiding: kleine veranderingen, grote impact op je gezondheid!
