Hier beantwoorden we de meest gestelde vragen over depressie. Wil je zelf aan de slag met je gezonde leefstijl? Het Online Leefstijlprogramma kan je daarbij helpen. Aanmelden kan hier.
Wil je aan de slag met je mentale gezondheid? De cursus “Mentale gezondheid” komt 10 oktober online, wil je nu al de eerste stappen zetten? Download dan hier het e-book “Grip op je gevoel”
Een depressie is een stemmingsstoornis waarbij iemand langdurig somber, leeg of hopeloos is. Het gaat veel verder dan een paar dagen ‘je niet goed voelen’.
Bij een depressie heb je minimaal twee weken achter elkaar klachten die je dagelijks functioneren belemmeren, zoals:
Neerslachtigheid
Verlies van interesse of plezier in bijna alles
Slaapproblemen
Vermoeidheid
Schuldgevoel of waardeloosheidsgevoelens
Concentratieproblemen
Vertraagd denken of bewegen
Gedachten aan de dood of zelfmoord
Een depressie is een echte ziekte, niet een gebrek aan wilskracht.
Depressie is een van de meest voorkomende psychische aandoeningen. In Nederland krijgt ongeveer 1 op de 5 mensen er ooit mee te maken.
Vrouwen lopen ongeveer tweemaal zoveel risico als mannen. De aandoening komt voor op alle leeftijden – ook bij kinderen en ouderen – maar begint vaak tussen het 18e en 35e levensjaar.
Een depressie ontstaat meestal door een samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren, zoals:
Erfelijke aanleg (familie met depressie)
Verstoorde werking van neurotransmitters (zoals serotonine)
Langdurige stress of traumatische ervaringen
Negatief zelfbeeld of perfectionisme
Verlies van een dierbare, werk, gezondheid
Hormonale veranderingen (zoals na de bevalling)
Gebruik van bepaalde medicijnen of drugs
Niet altijd is er een duidelijke aanleiding. Ook zonder “goede reden” kun je depressief raken.
Ja, depressie kan deels erfelijk zijn. Als een ouder depressie heeft (gehad), is de kans verhoogd dat kinderen het ook ontwikkelen. Maar erfelijkheid is slechts één factor.
Of je daadwerkelijk depressief wordt, hangt af van de combinatie van aanleg én omgevingsinvloeden, zoals je opvoeding, levensgebeurtenissen en je sociale omgeving.
De belangrijkste signalen van een depressie zijn:
Aanhoudende somberheid of leeg gevoel
Geen plezier meer in dingen die je normaal leuk vond
Slaapproblemen (veel of juist weinig slapen)
Verminderde eetlust of juist meer eten
Moeheid of verlies van energie
Schuldgevoel of gevoel van waardeloosheid
Moeite met concentreren of besluiten nemen
Lichamelijke klachten zonder duidelijke oorzaak
Gedachten aan de dood of zelfmoord
Je hoeft niet alle klachten te hebben. Herken je meerdere symptomen en duren ze langer dan twee weken? Dan is het verstandig om hulp te zoeken.
Ja. Depressie gaat regelmatig gepaard met lichamelijke symptomen, zoals:
Hoofdpijn
Maag- en darmklachten
Rugpijn
Drukkend gevoel op de borst
Verminderde weerstand
Seksuele problemen
Soms worden deze klachten eerst behandeld, terwijl de onderliggende depressie onopgemerkt blijft. Vooral bij ouderen wordt depressie vaker lichamelijk uitgedrukt.
Een arts of psycholoog stelt de diagnose depressie op basis van een gesprek over je klachten, functioneren en voorgeschiedenis. Er zijn geen bloedtests of scans voor.
Soms wordt een vragenlijst gebruikt (zoals de PHQ-9 of de HADS) om de ernst van de depressie in te schatten.
Een lichamelijk onderzoek of bloedonderzoek kan wel worden gedaan om lichamelijke oorzaken (zoals schildklierproblemen) uit te sluiten.
Behandeling hangt af van de ernst en je persoonlijke situatie. Mogelijkheden zijn:
Psychotherapie, vooral cognitieve gedragstherapie (CGT) of interpersoonlijke therapie
Antidepressiva, zoals SSRI’s (sertraline, citalopram, etc.)
Lichttherapie (bij winterdepressie)
Bewegen en leefstijladviezen
E-health en online zelfhulpmodules
Bij ernstige of langdurige depressies kunnen ook andere vormen worden overwogen, zoals EMDR (bij trauma), transcraniële magnetische stimulatie (rTMS), of in uitzonderlijke gevallen elektroconvulsietherapie (ECT).
Bij sommige mensen kan een milde depressie verbeteren zonder behandeling, vooral als de oorzaak tijdelijk is (zoals rouw of stress). Maar meestal is behandeling nodig om te herstellen én om terugval te voorkomen.
Zonder behandeling kan een depressie maanden tot jaren duren. Hoe eerder je hulp zoekt, hoe beter de prognose.
Dat hangt af van de ernst van je klachten. Sommige mensen blijven werken (met aanpassingen), anderen zijn tijdelijk arbeidsongeschikt. Werken kan structuur en afleiding bieden, maar overbelasting kan herstel juist belemmeren.
Samen met een bedrijfsarts en eventueel een coach kan gekeken worden naar passende aanpassingen of een geleidelijke terugkeer. Openheid op het werk (voor zover mogelijk) kan helpen.
Antidepressiva beïnvloeden de balans van stoffen in de hersenen (zoals serotonine of noradrenaline) die een rol spelen bij stemming, emoties en slaap. Ze kunnen klachten zoals somberheid, angst, prikkelbaarheid en slaapstoornissen verminderen.
Het effect merk je meestal pas na 2 tot 4 weken. Niet iedereen heeft baat bij medicatie, maar voor veel mensen werkt het goed – vaak in combinatie met therapie.
Ja. De meest voorkomende bijwerkingen (vooral in de eerste weken) zijn:
Misselijkheid
Hoofdpijn
Slaperigheid of juist slapeloosheid
Droge mond
Seksuele problemen
Gewichtstoename
Meestal nemen de bijwerkingen na enkele weken af. Stop nooit zomaar met antidepressiva; altijd in overleg met je arts, vanwege het risico op onttrekkingsverschijnselen.
Ja. Depressie kan ook voorkomen bij kinderen. Bij jonge kinderen uit het zich vaak in prikkelbaarheid, teruggetrokken gedrag of lichamelijke klachten.
Bij jongeren zie je vaker:
Sombere buien
Negatief zelfbeeld
Problemen op school
Terugtrekking uit sociale contacten
Zelfbeschadiging
Vroege herkenning en behandeling zijn belangrijk om ontwikkeling en zelfvertrouwen te beschermen.
Ouderen met depressie hebben vaker lichamelijke klachten dan somberheid als hoofdklacht. Denk aan:
Vermoeidheid
Slaapproblemen
Gewichtsverlies
Verlies van interesse
Verwardheid of geheugenproblemen
Deze klachten worden soms onterecht toegeschreven aan “ouderdom”, waardoor de diagnose gemist wordt. Behandeling bij ouderen is net zo effectief als bij jongeren.
Als naaste kun je veel betekenen:
Luister zonder oordeel
Dwing niet tot “positief denken”, maar wees geduldig
Stimuleer professionele hulp, maar dring niet op
Help met praktische dingen als boodschappen of afspraken
Zorg ook goed voor jezelf – het kan zwaar zijn om iemand te steunen
Let op signalen van zelfmoordgedachten. Neem dit altijd serieus en schakel hulp in.
Suïcidale gedachten komen regelmatig voor bij depressie. Ze zijn een signaal van wanhoop, niet van aandacht zoeken.
Wat te doen:
Praat erover met iemand die je vertrouwt
Neem contact op met je huisarts of de huisartsenpost
Bel 113 of 0800-0113 (anoniem en dag & nacht bereikbaar)
Je hoeft het niet alleen te dragen. Hulp is beschikbaar – en werkt.
Ja, herstel is zeker mogelijk. De meeste mensen met depressie knappen op met de juiste behandeling, steun en tijd.
Wel is er een risico op terugval, vooral als er eerdere episodes zijn geweest. Door te leren omgaan met stress, vroegtijdig signalen te herkennen en steun te zoeken, kun je de kans op terugval verkleinen.
Blijf in contact met je behandelaar
Neem tijd voor ontspanning en herstel
Zorg voor regelmaat in slaap, voeding en dagindeling
Wees alert op signalen zoals somberheid of vermijding
Praat met mensen die je vertrouwt
Bespreek met je huisarts of onderhoudsmedicatie zinvol is
Een terugval is geen falen. Het betekent dat je opnieuw hulp nodig hebt – en dat mag.
Bekijk onze programma’s en tips om je leefstijl natuurlijk te verbeteren. Hier lees je meer over het Online Leefstijlprogramma bij depressie.
Van weekmenu’s tot leefstijlbegeleiding: kleine veranderingen, grote impact op je gezondheid!
