De klok gaat een uur achteruit (niet vooruit, dat is zomertijd. Voor veel mensen voelt dat als een cadeautje: een uurtje extra slapen. Maar merk je ook dat je ritme daarna een beetje uit balans raakt? Je voelt je in de avond wellicht slomer of wordt ’s ochtends vroeger wakker. Dat is helemaal niet gek. Want hoewel we technisch gezien een uur extra krijgen, moet je hier toch even aan wennen.
Je ritme raakt van slag – ook bij een uur
Ons lichaam werkt op een biologisch ritme van ongeveer 24 uur. Dat ritme wordt gestuurd door licht, donker en gewoontes. En ook al is één uurtje verschil op de klok misschien niet veel, je lijf en brein hebben er toch even tijd voor nodig om te wennen. Zeker als je al gevoelig bent voor slaapproblemen of een lichte slaper bent, kan die verschuiving net wat extra onrust geven. De een merkt het dus wel meer dan de ander. Wanneer je jonge kinderen hebt merk je het duidelijk wat deze verschuiving doet, want zij werken op gevoel, niet op de klok.
In de wintertijd wordt het ’s ochtends eerder licht, en ’s avonds of zelfs al eind van de middag eerder donker. Dat laatste zorgt er vaak voor dat je je aan het einde van de dag al meer vermoeid voelt – of eerder op de bank belandt met een dekentje, kop thee én een reep chocola. Herkenbaar? Je bent niet de enige.
Wat kun je doen om goed te slapen na het terugzetten van de klok?
Gelukkig zijn er simpele dingen die je kunt doen om je energie te behouden. Hier komen mijn belangrijkste tips:
1. Blijf wakker tot je normale bedtijd
Het is verleidelijk om direct met de klok mee te bewegen en eerder te stoppen met bezigheden of zelfs eerder naar bed te gaan. Maar je doet er vaak beter aan om je gebruikelijke bedtijd aan te houden. Maak het in de avond gezellig met sfeerlicht of kaarsjes en houd je ritme vast.
2. Beperk fel licht in de avond
Dit is geen nieuw advies maar blijft belangrijk, zomer of wintertijd. Zodra het buiten donker wordt, wil je lijf langzaam tot rust komen. Fel licht uit schermen en plafondlampen houdt je brein wakker. Dim ’s avonds je verlichting, zet een warme lamp aan of kaarsjes en probeer een uur voor het slapengaan niet meer naar je telefoon of laptop te kijken. Ga in de ochtend juist wel zo snel mogelijk het licht in…
3. Blootstelling aan daglicht is je beste vriend
Doe zodra je wakker bent meteen de gordijnen open en zorg ervoor dat je iedere dag even naar buiten gaat – het liefst in de ochtend of vroege middag. Ook al is het bewolkt, daglicht is veel krachtiger dan kunstlicht en helpt je biologische klok om goed af te stemmen op het seizoen.
4. Wees matig met cafeïne en suiker in de avond
Een extra kop koffie lijkt misschien een goed idee om nog even wakker te blijven tijdens die schemerige middaguren, maar het kan je slaap flink verstoren. Ook suiker houdt je systeem langer actief. Kies liever voor een rustgevend drankje zoals kruidenthee. Denk je dat een slaapmutsje helpt met slapen? Dat helpt je zeker niet. De kwaliteit van jouw slaap is veel beter zonder alcohol.
5. Beweeg elke dag – ook al is het maar een beetje
Een stevige wandeling of een rondje fietsen helpt om je lijf overdag te activeren, je batterij leger te maken en daardoor ’s avonds makkelijker tot rust te komen. En ja: ga ook als het donkerder is e het regent. Met een goede jas en schoenen ben je al een heel eind. En vaak ziet het er vanuit je warme kamer veel erger uit dan het is.
Wintertijd als moment van reflectie
De overgang naar de wintertijd kan ook een mooi moment zijn om te genieten van sfeervolle avonden en ook wat rustiger aan te doen. De natuur trekt zich terug, de dagen worden korter – en het is helemaal niet gek als je zelf ook voelt dat je meer behoefte hebt aan rust, reflectie en warme dekentjes. In plaats van jezelf op te peppen met extra taken of eisen, kun je deze periode ook gebruiken om even op adem te komen. Doe wat je moet doen maar neem ook rust. Je hoeft niet te knallen in elk seizoen. Het duurt gemiddeld een paar dagen tot een week voordat je volledig gewend bent aan de nieuwe klok. Geef jezelf die tijd en wees niet te streng voor jezelf als je je de eerste dagen wat vermoeider voelt. Zorg goed voor jezelf, en heb je kleine kinderen? Weet dan dat zij ook even moeten omschakelen. Wees bewust dat je even door deze periode heen moet en probeer je flexibel en geduldig op te stellen.
Wil jij ook werken aan goede slaap gedurende de winter?
Wil je meer weten over hoe gezonde slaap en ontspanning jouw leefstijl beïnvloedt? Dat is een belangrijk onderdeel van mijn Online Leefstijlprogramma. Hierin neem ik je mee door de zes pijlers van gezonde leefstijl: voeding, beweging, slaap, ontspanning, verbinding en zingeving. Wil jij ook fit de herfst en winter door en vol energie straks de lente weer in? Meld je dan hier aan…..
